Najczęściej zadawane pytania

Leczenie ortodontyczne ma jeden cel ustawić zęby we właściwych pozycjach oraz prawidłowych relacjach szczękę i żuchwę. Każdy ortodonta dąży do jak najlepszego wykonania tego zadania. Natomiast metody, którymi się posługuje mogą różnić się od siebie, każdy stosuje różne systemy zamków, różne też są aparaty poprawiające relacje międzyszczękowe. Każdy może mieć też inną wizję dotarcia do celu. Podsumowując wszystkie drogi prowadzą do jednego celu.

Zazwyczaj aparat zakłada się na szczękę dolną i górną, ponieważ zęby po wyprostowaniu muszą do siebie pasować. Konieczne jest, w końcowej fazie leczenia, dopasowanie górnego łuku do dolnego. Bardzo rzadko zdarza się, aby wystarczył tylko jeden aparat (górny lub dolny).

Większość wad zgryzu można skutecznie wyleczyć aparatami ruchomymi lub stałymi. Ważny jest stopień nasilenia wady, a także wiek pacjenta. Im młodszy pacjent tym lepsze i szybsze efekty można uzyskać. W przypadku bardzo dużych wad zgryzu można stosować leczenie chirurgiczne lub tzw. kamuflaż wady.

Aparat stały nie niszczy zębów pod warunkiem, że pacjent stosuje się do zaleceń lekarza. Najważniejsze to przestrzeganie higieny jamy ustnej, czyli mycie zębów po każdym posiłku. Naklejone zamki aparatu utrudniają samooczyszczanie zębów, dlatego konieczne jest bardzo dokładne mycie zębów. Służą do tego specjalne szczoteczki międzyzębowe, nici dentystyczne, czy specjalistyczne płyny. W trakcie leczenia, jeśli ortodonta zaleci, możliwe jest również profesjonalne czyszczenie zębów (piaskowanie i fluoryzacja). Zabiegi te mają na celu dobrnięcie do końca leczenia bez tzw. "białych plam" na zębach, czyli odwapnień. W końcu można się cieszyć pięknym, równym uśmiechem.

Należy jak najszybciej zadzwonić do swojego ortodonty i umówić się na dodatkową wizytę. Zwlekanie opóźnia proces leczenia.

Higiena jamy ustnej podczas noszenia aparatu to jedna z ważniejszych kwestii. Należy zęby myć po każdym posiłku. Ponieważ utrudnione jest oczyszczanie powierzchni zębowej istnieją, specjalnie dedykowane do tego celu, szczoteczki międzyzębowe tzw. wyciorki oraz manualna szczoteczka z rowkiem na aparat. Podczas zakładania aparatu ortodonta dokładnie pokazuje na które miejsca szczególnie należy zwrócić uwagę i zaznajamia nas z techniką szczotkowania. Pasty można używać każdej oprócz past wybielających. Płyny do płukania jamy ustnej też stanowią wspaniałe uzupełnienie higieny.

Pacjent podczas leczenia ortodontycznego musi uważać na to co je. Głównie chodzi o konsystencje pokarmów. Nie wolno nagryzać na nic twardego. Jabłka należy obkrawać, marchewki ścierać na tarce, orzeszki mielić. Należy uważać na sucharki, czy kiełbaski z grilla. Produkty zakazane to zdecydowanie guma do żucia. Powinno się również unikać napojów gazowanych. Wszystko to ma znaczenie podczas higieny i profilaktyki próchnicy.

Aparaty ruchome służą głównie do tzw. leczenia czynnościowego. Stosuje się je u dzieci przed skokiem wzrostowym, czyli około 9- 13 roku życia. Pomagają lub stymulują i ukierunkowują prawidłowy rozwój kości. W związku z czym u osoby dorosłej są one nieskuteczne.

Leczenie ortodontyczne jak każde leczenie może powodować skutki uboczne. Najczęstszymi powikłaniami są:

• próchnica zębów ( w każdym przypadku wywołana niedostateczną higieną jamy ustnej),
• białe plamy wokół zamków czyli odwapnienia również wywołane niedostateczną higieną,
• utrata żywotności zęba, może być na skutek urazu lub dużego wypełnienia,
• zapalenie dziąseł, krwawienie, zaczerwienienie spowodowane utrudnionym szczotkowaniem zębów na skutek aparatu, dlatego zalecana jest higienizacja przynajmniej raz na pół roku, podczas noszenia aparatu,
• resorbcja korzeni zębów czyli skrócenie korzeni przesuwanych zębów, mechanizm nie do końca poznany ale w większości przypadków nie mający większego znaczenia na dalsze funkcjonowanie narządu żucia,
• recesja dziąsła, czyli obnażenie powierzchni korzenia zęba powstałym w wyniku utraty tkanek przyzębia brzeżnego. Recesje spowodowane są zaburzeniami morfologicznymi a także czynnościowymi tkanek zęba oraz przyzębia. Ich przyczyną może być także nieprawidłowa technika szczotkowania zębów,
• alergie, u pacjentów uczulonych na metale mogą pojawić się podrażnienia na skutek kontaktu śluzówki z jonami niklu, chromu, miedzi zawartych w aparatach. Skutkiem tego może zaczerwienienie, obrzęk, drętwienie śluzówki,
• drobne otarcia i urazy, szczególnie po założeniu aparatu mogą pojawić się podrażnienia na języku, policzkach. Z pomocą przychodzi wosk ortodontyczny "do samopomocy", który pacjent otrzymuje po założeniu aparatu. Drobne uszkodzenia szkliwa mogą pojawić się podczas zdejmowania aparatów szczególnie estetycznych.

Tak. Do 12 roku życia można leczyć się na NFZ aparatami ruchomymi. Do 13 roku życia można odbywać wizyty kontrolne z aparatem ruchomym. Również na fundusz zdrowia można chirurgicznie korygować bardzo silnie nasilone wady. Natomiast aparaty stałe nie są refundowane.

Wyróżniamy dwa rodzaje aparatów retencyjnych: stały i ruchomy. Retencja stała to cieniutki drucik przyklejany po wewnętrznej stronie zębów siecznych dolnych. Jest on niezauważalny dla osób z zewnątrz. Retencja zdejmowana to przeźroczyste nakładki, które są praktycznie niezauważalne. Nosi się je przez całą dobę przez pierwsze pół roku od zakończenia leczenia. Po tym okresie zakłada się je na noc. O wyborze retencji decyduje lekarz ortodonta. Okres noszenia jest uzależniony od stopnia nasilenia wady, rodzaju i okresu, w którym zostało przeprowadzone leczenie. W przypadku młodzieży, okres retencji można zakończyć po zakończonym wzroście, czyli około 25 roku życia.

Zazwyczaj pacjenci szybko adaptują się do aparatu i nie mają problemu z mówieniem. Po założeniu aparatu może pojawić się lekki dyskomfort w jamie ustnej związany z ciałem obcym, ale po 2-3 dniach mija.

Zazwyczaj zęby "mądrości" są usuwane przed założeniem aparatu. W wielu przypadkach pozwala to uniknąć usuwania innych zębów, np. czwórek. Jednak o tym, który ząb będzie usunięty, decyduje lekarz ortodonta. Dlatego należy wstrzymać się z usuwaniem. Dopiero po pierwszej wizycie konsultacyjnej zostanie ustalony plan leczenia i ewentualna potrzeba ekstrakcji zębów.

Aparat zdejmowany jest na jednej wizycie, podczas której zamki odklejane są specjalnymi kleszczami, a zęby polerowane. Jest to zabieg niebolesny. Na tej wizycie jest również pobierany wycisk pod tzw. retencję. Jest to bardzo istotna część całego leczenia ortodontycznego, ponieważ to ten etap leczenia w dużej mierze decyduje o nawrocie wady lub sukcesie zakończonego leczenia. Retencja, czyli aparat, który zapobiega nawrotom wady, może być stała lub ruchoma. O rodzaju retencji decyduje lekarz. Również okres noszenia retencji jest indywidualny w zależności od wady. W niektórych przypadkach może być noszona do końca życia.

Tak, jest to bezpieczna procedura. Polega ona na delikatnym przeszlifowaniu zęba w granicy szkliwnej. Każdy ząb ma tzw. barierę ochronną, granicę w której można taki zabieg wykonać. Zęby trzonowe można nieco więcej zetrzeć, zęby sieczne mniej. Istnieją do tego specjalne szablony, w których ortodonta może się poruszać. Procedurę tę wykonuje się specjalnymi tarczkami lub paskami ściernymi. Zabieg ten jest całkowicie bezbolesny. Trwa to kilka minut. Po wszystkim wcierany jest fluor. Zeszlifowana warstwa szkliwna szybko odbudowuje się.

Aparaty samoligaturujące różnią się od aparatów klasycznych głównie brakiem tzw. ligatur (gumeczek). Tutaj drut przytrzymywany jest za pomocą specjalnych klapek wbudowanych w aparat. Sprawiają one, że siły działające na ząb są bardziej "przyjazne" dla zębów. Zmniejsza się tarcie na zęby. Wizyty kontrolne mogą odbywać się rzadziej tj. co dwa miesiące. Samo leczenie może skrócić się o kilka tygodni. O doborze aparatu decyduje ortodonta.

Pierwsza wizyta to konsultacja, na której przeprowadza się wstępne badanie. Wykonywane są zdjęcia cyfrowe, pobierane wyciski oraz zdjęcia radiologiczne. Po analizie tych badań stawiana jest diagnoza oraz wykonuje się plan leczenia. Zazwyczaj trwa to około dwóch tygodni. Po tym czasie można rozpocząć leczenie ortodontyczne, ustalając dogodny termin dla siebie i lekarza.

Aparat ortodontyczny zbudowany jest z pojedynczych zamków przyklejanych na każdy ząb. Każdy zamek jest inny i jest dopasowany do pojedynczego zęba. Każdy ząb w łuku pełni inną funkcję dlatego musi też być odpowiednio ustawiony pod odpowiednim kątem i nachyleniem. To właśnie gwarantuje odpowiednio dobrany zamek. Do slotów zamków wkładany jest odpowiedni łuk w zależności od tego jaki efekt chcemy uzyskać taki łuk jest dobierany. Teraz zęby mogą się swobodnie przesuwać w pożądanym kierunku. Aparat jest tylko narzędziem pracy w rękach ortodonty, który planuje ruchy zębów i następnie dostosowuje funkcje aparatu do wcześniej zaplanowanego planu leczenia.

Mini implanty są bardzo pomocne w pewnych ruchach zębów. Niezwykle usprawniają leczenie ortodontyczne oraz je przyspieszają. To bardzo nowoczesna metoda leczenia. Pewne ruchy zębów bez mini implantów są niemożliwe. Dzięki nim można zrobić więcej i to co dotychczas było niemożliwe stało się możliwe. Wkręcanie mini implantów jest niebolesne, ponieważ odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Sam zabieg jest krótki, trwa około 15 minut.

Aparat ortodontyczny nie jest bezwzględnym wskazaniem do usuwania go podczas badania RMI. Należy jednak usunąć wszystkie elementy ruchome tj. łuki, sprawdzić siłę przyczepu zamków i innych elementów. W silnym polu magnetycznym, przeciętne podniesienie temperatury aparatu ortodontycznego nie przekracza 1 st. C, co nie stanowi zagrożenia dla miazgi ani tkanek miękkich jamy ustnej. Należy jednak wziąć pod uwagę osobniczą skłonność odczuwania bólu temperatury. W wyniku czego niektórzy pacjenci mogą odczuwać pieczenie, które może być nie do zniesienia i skutkować przedwczesnym zakończeniem badania.

Leczenie ortodontyczne poprzedzają badania, niezbędne do postawienia diagnozy. Zalicza się do nich badania rtg (panorama i cefalometria), modele diagnostyczne. Oczywiście niezbędnym elementem jest utrzymanie idealnej higieny jamy ustnej i brak próchnicy zębów. W zależności od rodzaju wady i postawionej diagnozy dobierane jest leczenie i odpowiedni aparat. Podczas leczenia ortodontycznego niezbędne są wizyty kontrolne, które zazwyczaj odbywają się co miesiąc. Po zakończeniu leczenia zakładany jest retainer. Czas leczenia jest różny w zależności od stopnia nasilenia wady. Również koszt jest indywidualny i też zależny od rodzaju i nasilenia wady.

Czas leczenia ortodontycznego jest bardzo indywidualny i zależny od wielu czynników. Pierwszym kryterium jest wiek. U młodych pacjentów możemy stosować aparaty ruchome, które w późniejszym wieku w znacznym stopniu skracają czas leczenia aparatami stałymi. Drugim kryterium jest stopień nasilenia wady. Wady niewielkie tzw. zębowe można z powodzeniem wyleczyć aparatem stałym w 18 miesięcy. Jeszcze szybciej nowoczesnymi nakładkami Clear Aligner, w których aktywny czas leczenia trwa maksymalnie 10 miesięcy. Wady szkieletowe, gnatyczne są zazwyczaj ciężkie do wyleczenia i czas leczenia to 3 lata, a niekiedy potrzebna jest potrzebna interwencja chirurgiczna. Sposób i czas leczenia omawiany jest indywidualnie z każdym pacjentem na etapie planowania przebiegu leczenia.

Pierwsza wizyta w gabinecie ortodontycznym jest to wizyta konsultacyjna. Składa się na nią:

• szczegółowy wywiad lekarski dotyczący ogólnego zdrowia pacjenta. Czasami z pozoru nieistotne dla nas dolegliwości mogą mieć wpływ na rozpoczęcie leczenia ortodontycznego lub całkowicie go zaniechać,
• badanie pacjenta fizykalne tj. sprawdzenie stanu i obecności zębów, przyzębia, ruchomości języka, obecności migdałków, napięcia mięśniowego, stanu stawu skroniowo- żuchwowego, postawy ciała,
• zdjęcia cyfrowe zębów oraz twarzy. Potrzebne są one do późniejszej analizy przy stawianiu diagnozy. Dzięki zdjęciom można określić korzystniejszy, pod względem estetycznym, plan działania.

Lekarz ogólnie nakreśla typ wady i kierunek działania. Odpowiada na pytania pacjenta dotyczące wady, prowadzenia leczenia, czasu trwania leczenia, doboru aparatu, pokazuje aparaty, które ewentualnie będą miały zastosowania. Oczywiście informuje o kosztach leczenia.

Zdarza się, że leczenie nie może być rozpoczęte od razu tylko pacjent jest zobligowany do udania się do rehabilitanta od stawu skroniowo- żuchwowego lub do stomatologa aby wyleczyć zęby. Dlatego aby nie wydłużać czasu rozpoczęcia leczenia dobrze jest przed pierwszą wizytą udać się do stomatologa na przegląd i wyleczyć zęby.

Ortodonta to lekarz zajmujący się leczeniem wad zgryzu. Jest to lekarz stomatolog, który ukończył specjalne szkolenia zakończone egzaminami, które uprawniają go do prowadzenia leczenia. Zazwyczaj certyfikaty lub dyplomy potwierdzające umiejętności są do wglądu.

Często pacjentom wydaje się, że mają już wyprostowane zęby "bo z przodu są proste". Jednak leczenie ortodontyczne to cały proces, który polega nie tylko na wyrównaniu zębów z przodu ale zbudowaniu całego podparcia również na tylnych zębach. Należy zadbać o wiele aspektów i funkcji aparatu żucia. Nie tylko estetycznych ale i funkcjonalnych tj. żucie, mowa. Trzeba dopasować uzębienie do funkcji, zapewnić stabilizację i brak nawrotu wady. Czas leczenia jest indywidualny, przeciętnie 2-3 lata. Na pewno w rok nie uda się prawidłowo ustawić zębów.